İzinsiz Eşya Alma Davranışı

     

    Küçük yaşlarda çocuklar tarafından başkalarına ait olan bir şeyi izinsiz alma davranışı sık görülen bir davranıştır. Okul öncesi dediğimiz dönemdeki bu tür davranışları "çalmak, hırsızlık" gibi kelimelerle kabul etmemek gerekir. Okul öncesi dönemde çocuklar kendisine ait olmayan bir eşyanın izinsiz alınmamasıyla ilgili bir ahlaki bilgiye ve olgunluğa sahip değillerdir. İstedikleri bir eşyaya sahip olabilmek için istemenin yeterli olduğunu düşünürler. Bu yüzden hoşlarına giden bir eşyayı alırlar ve kimin olduğuna bakmazlar çünkü dünyadaki tüm eşyalar "benimdir" gözüyle bakarlar. Çocukların, okul öncesi dönemde mülkiyet duygusu tam olarak gelişmediğinden ve sosyal davranışları tam şekillenmediği için başkasına ait bir eşyayı izinsiz almayı bizim gibi kötü bir davranış olarak görmezler. Özellikle 2 yaşına kadar olan dönemde çocuk benmerkezci düşünmekte, dünyanın kendi etrafında döndüğünü, her şeyin kendisine ait olduğunu düşündüğünden istediği nesneyi istediği zaman alır ve izin alma gereği duymaz. Mülkiyet fikri çocuklarda ortalama 6-7 yaşlarında oluşmaya başlar. Bunun için ebeveynlerin mutlaka yol gösterici olması gereklidir. Okul öncesi dönemde yaşanan böyle bir davranış normal olarak kabul edilebilir. 

&Çalma hastalığı ile okul öncesi dönemde görülen izinsiz eşya alma davranışı aynı değildir.

Çocuk başkasının eşyasını neden izinsiz kullanır?

Çocuk bir şeyi izinsiz alırken neyin eksikliğini yaşıyor olabilir?

Öfke ve ifade edilemeyen diğer olumsuz duyguların yarattığı kaygılar çalma davranışını tetikliyor olabilir mi? Dürtülerini kontrol edememek çalma davranışına neden oluyor olabilir mi? Diğer nedenler ise:

* Mülkiyet duygusunun gelişmemesi

* Kendisine ilgisiz davranan anne babanın ilgisini çekme düşüncesi

* Kendisinde bulunmayan eşyayı alma isteği

* Olumsuz arkadaş grupları

* Yanlış rol modeller

* Çocuğun şımarık yetiştirilme tarzı, doyumsuzluk

* Ailenin çocuğun istek ve ihtiyaçlarını karşılamaması

* Çocuğun ailedeki maddi sıkıntılara şahit olması

& Çocuğu izinsiz eşya almaya iten en önemli sebeplerin başında ilgisizlik gelir.

Ebeveynler Nelere Dikkat Etmelidir?

• Küçük yaşlardan itibaren çocuğa mülkiyet kavramı öğretilmelidir. "Benim", "başkasının" gibi ayrımların üzerinde durulmalıdır.
• Ebeveynler çocuklarına rol model olmalıdır. Çocuklarının bir eşyasını alırken onlardan izin almalıdırlar. Çocukların özel eşyalarına saygı duyulmalıdır.
• Çocukla başkalarının eşyalarını izinsiz alma davranışının neden yanlış olduğu konuşulmalıdır.
• Çocuğun her istediğini anında yapmak yerine sabretmeyi, ertelemeyi ve isteklerini öteleyebilmeyi öğretmek gerekir.
• Çocuğa empati kurmayı öğretmek gerekir.
• Çocuğa yaptığı yanlış davranış karşısında ağır yaptırımlar yapılmamalıdır.
• Anne babalar çocuklarına olan ilgi ve sevgilerini koşulsuz olarak göstermelidirler.
• Çocuğun yaptığı bu yanlış davranış karşısında duyarsız kalınmamalıdır.
• Ekonomik sorunlar çocukların yanında konuşulmamalıdır.
• Çocuğun temel ihtiyaç ve istekleri yerine getirilmelidir. Pahalı bir şey istediğinde harçlıklarıyla para biriktirmesi öğretilebilir.
• Çocuğa adabı muaşeret kuralları küçük yaştan itibaren verilmeye başlanmalıdır.
• Başkasına ait bir eşyayı almak istediğinde nasıl izin isteyebileceğini ve nasıl geri verebileceğini öğretmek gerekir.
• Çocuğu "hırsız" olarak etiketlemeyin. Yanlış bir davranış yaptığında aşırı tepki vermeden davranışının yanlış olduğunu ve aldığı eşyayı sahibine geri vermeleri gerektiği anlatılmalıdır.
• Dürüst davranışları sözel olarak takdir edilmelidir.