Tik bozuklukları; ani başlayan, hızlı, ritmik olmayan, istemsiz kas hareketleridir. Toplum içinde görülme sıklığı %2 civarındadır. En sık görülme yaşı 6-7 ile 11-13 yaş dönemleri arasıdır. Erkeklerde kızlara göre görülme sıklığı daha fazladır. Tik bozuklukları ile birlikte kişide dikkat eksikliği ve hiperaktivite, obsesif kompulsif bozukluk, öfke sorunları ve öğrenme güçlükleri görülebilir. Nedeni tam olarak anlaşılamamış olsa bile tiklerin oluşmasında genetik ve çevresel faktörlerin etkili olduğu düşünülmektedir. Tik belirtileri genellikle gerginlik veren bir olay sonrasında artar. Aile ve çevre tarafından yapılan uyarılar, arkadaş çevresinin dalga geçmesi ve verilen cezalar tiklerin artmasına neden olmaktadır. Ailede ya da yakın akrabalarda tik vakası varsa çocuklarda da görülme olasılığı artmaktadır.
Tik bozukluğu türleri
A. Geçici Tik Bozukluğu: Çocukluk döneminde görülen, bir yıldan kısa süren, kendiliğinden düzelebilen tiklerdir.
B. Kronik Tik Bozukluğu: Bir yıldan uzun sürer. Tek bir tik çeşidi olarak ortaya çıkar. Motor tiki denilen kaş kaldırma, göz kırpma, baş ve omuz sallama gibi tikler görülebildiği gibi; vokal tiki denilen burun çekme, boğaz temizleme gibi duyulabilen tiklerde görülebilir.
C. Tourette Sendromu: Çocukluk çağlarında başlayan, motor ve vokal tiklerin birlikte görüldüğü bir sendromdur.
Tiklere neden olabilecek faktörler
- Genetik ve sosyal nedenler
- Baskıcı aile yapısı
- Çocuğun yeterli ilgi ve sevgi görmemesi
- Çocuğun başkasını taklit etmesi
- Aile içi sorunlar ve iletişimsizlik
- Kardeş kıskançlığı
- Kaygı veren, güvensiz ortamlar
- Çocuktan aşırı beklentiler
- Arkadaş ve kardeş kıyaslamaları
- Çocuğun sürekli eleştirilmesi, aşağılanması
Aileler ne yapmalıdır?
Tikleri söndürmede aile, öğretmen ve arkadaş çevresinin işbirliği içinde olması önemlidir. Ebeveynlerin çocuğa destek olması, çocuğun tiklerinin istemli olmadığını kabullenmesi gerekir. Çocuğa gerekli ilgi ve sevgi ortamı verilmelidir. Olumlu benlik algısı ve kendine güven duygusunun geliştirilmesi sağlanmalıdır. Aile içi ilişkilerin iyileştirilmesi, stres ve kaygı ortamının azaltılması gerekir. Çocuğunuzdan beklediğiniz başarı düzeyinin onun ilgi ve becerilerine uyumlu olmasına dikkat edin. Çocukta tik görüldüğünde onu sürekli uyarmayın. Aksi takdirde tikler çoğalabilir. Çocuğun tiki ile ilgili eleştiri yapmayın ve alay etmeyin. Kardeşler arasında dengeli davranın, kıyaslama yapmayın. Teknoloji kullanımına dikkat edin. Basit tikler zamanla geçeceğinden çok fazla üzerinde durmayın. Tikler kronik hale gelmişse mutlaka bir uzman yardımına başvurun.
0 Yorumlar